Wystawa „Matejko. Malarz i historia" w Muzeum Narodowym w Krakowie przedstawia twórczość Jana Matejki, jednego z najbardziej znanych polskich malarzy, skupiając się na sposobie obrazowania historii przez tego artystę. Matejko bowiem nie tylko opowiadał o dziejach, lecz proponował własną koncepcję przedstawiania „dziejowego wypadku", tworzącą opowieść, w której narrator prezentował zdarzenie, ale też pozwalał sobie na własny komentarz, odnosząc się zarówno do przeszłych, jak i przyszłych wydarzeń. Przedstawiając wycinek historii, nie zapominał o tym, że jest ona ciągłym procesem. Oprócz wielu obrazów i szkiców (m.in. Rejtan i Kazanie Skargi) na wystawie można zobaczyć kolekcję rekwizytów, kupionych przez Matejkę lub wykonanych według jego projektu, które można odnaleźć na obrazach artysty. O uznaniu, jakim darzono malarza w wielu krajach, świadczą liczne medale i dyplomy.
Wystawie towarzyszy katalog ukazujący jej bogactwo i różnorodność. Zawarte w nim eseje opowiadają o życiu Matejki, przedstawiają go jako malarza historycznego, wnikliwie analizują jeden z jego obrazów (Kazanie Skargi), a także poruszają zagadnienia konserwatorskie. Część katalogowa prezentuje wszystkie dzieła eksponowane na wystawie, ukazując także to, co na niej niewidoczne, czyli np. rewersy medali czy odwrocia niektórych rysunków.
