Nowoczesność reglamentowana. Modernizm w PRL

Druga wojna światowa przerwała procesy, które zmieniały rzeczywistość II RP. I chociaż nie zburzyła podstaw modernistycznego podejścia, przeorała jednak modernistyczną wyobraźnię, podobnie jak przesunięcie Polski w strefę kontroli ZSRR. W powojennym modernizmie pojawiły się istotne korekty, a ich wspólnym mianownikiem była swoista reglamentacja nowoczesności – ograniczenia, które pętały modernizacyjne procesy i artystyczną aktywność. Zderzenie modernistycznych postulatów z gospodarką niedoboru oraz niezaspokojonego popytu sprawiło, że  materialne przejawy cywilizacyjnego awansu funkcjonowały jako swoiste fantomy – sugestie istnienia czegoś, co powinno być obecne, lecz nie jest fizycznie dostępne. Mimo ideowej w wielu punktach zgodności z projektem PRL modernizacyjne ambicje społeczeństwa były w praktyce ograniczane. Wielokrotnie wygrywały z nimi względy polityczne, ideologiczna ortodoksja i fakt, że podnoszenie poziomu życia obywateli nie było priorytetem peerelowskiej nomenklatury.
 
Katalog „Nowoczesność reglamentowana. Modernizm w PRL” prezentuje powojenną falę modernizmu w Polsce, trwającą do końca lat 80. XX wieku. W ośmiu esejach omówiono funkcjonowanie modernistycznych postulatów w warunkach PRL oraz przejawy nowych trendów m.in. w malarstwie, rzeźbie, architekturze, fotografii czy modzie. Ilustrujący omawiane zagadnienia album jest podzielony tematycznie na pięć części, które ukazują napięcie między ówczesnymi językami wizualnymi a doświadczeniem wojennym, prezentują efekty presji ideologicznej wpływającej na społeczną rolę sztuki i kształtującej jej treści oraz przekaz, a także rzucają światło na paradoksalny charakter modernizacji w czasach PRL.

Publikacja towarzyszy wystawie „Nowoczesność reglamentowana. Modernizm w PRL” – trzeciej w serii „4 x nowoczesność”, przedstawiającej różnorodne interpretacje nowoczesności w czterech okresach historii Polski w XX i XXI wieku.

 CZYTAJ O WYSTAWIE