Po wiekach rozkwitu przypadającego na epokę średniowiecza, malarstwo witrażowe straciło swoją pozycję i odeszło w cień. Pomimo fascynacji, jaką witrażownictwo obudziło w wieku XIX, dziedzinę tę długo uważano za rzemiosło artystyczne i ceniono niżej, przez co do dziś pozostaje ona mało znana szerszej publiczności w Polsce. Trudno się temu dziwić, skoro na naszym rynku wydawniczym brak książki wprowadzającej w zagadnienia malarstwa witrażowego. Wypełnieniu tej luki służy prezentowany katalog, przeznaczony nie tylko dla specjalistów, ale przede wszystkim dla szerokiej publiczności zainteresowanej sztuką i jej historią. Pomysł wystawy i katalogu upowszechniającego aktualną wiedzę o średniowiecznym malarstwie witrażowym zrodził się podczas realizacji w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego projektu „Korpus witraży średniowiecznych w Polsce” w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki.
Obszerny, bogato ilustrowany esej ma charakter przystępnego wprowadzenia do głównych zagadnień opisujących to unikalne malarstwo. Książka zarysowuje odpowiedzi na podstawowe pytania: czym było malarstwo witrażowe w wiekach średnich? Jakie okoliczności sprawiły, że zostało porzucone i zapomniane? Jak przebiegał proces jego ponownego odkrywania? Wreszcie: co wiadomo o dziejach średniowiecznego malarstwa witrażowego i początkach jego recepcji na ziemiach polskich?
Część katalogowa, która powstała przy współpracy autorów z różnych ośrodków, koresponduje z esejem, odnosząc się do problematyki artystycznej kolejnych, prezentowanych dzieł i rozwijając wątki wzmiankowane w tekście przewodnim.
Wiele dzieł publikowanych jest po raz pierwszy, inne znane były dotąd tylko ze wzmianek w specjalistycznych opracowaniach, część zaś zaprezentowana została po niedawnych pracach konserwatorskich, prowadzonych przez specjalistów związanych z międzynarodową grupą badawczą Corpus Vitrearum oraz Międzyuczelnianym Centrum Badań Witrażowych Uniwersytetu Jagiellońskiego i Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
Książka o malarstwie witrażowym ilustrowana jest ponad dwustoma starannie wybranymi fotografii, ukazującymi witraże jako element przestrzeni architektonicznej, pojedyncze kwatery ożywające dzięki promieniom światła, a także makrofotografie detali ujawniające tajniki warsztatu średniowiecznych mistrzów.
Noty katalogowe: Edyta Bernady, Krzysztof Czyżewski, Tomasz Gałuszka OP, Agnieszka Gola, Piotr Kołpak, Łukasz Krzyszczuk, Magdalena Laskowska, Magda Ławicka, Katarzyna Moskal, Dariusz Niemiec, Aleksandra Pankiewicz, Maria Porucznik, Sylwia Siemanowska, Joanna Utzig, Wojciech Walanus, Marek Walczak
